माती परीक्षण (Soil Testing) म्हणजे मातीतील पोषकतत्त्वे, पीएच, सेंद्रिय घटक आणि मातीच्या रासायनिक गुणधर्मांचे परीक्षण होय. माती परीक्षणाच्या आधारे योग्य खते, पिके, आणि जमिनीची देखभाल यासाठी शास्त्रशुद्ध शिफारसी दिल्या जातात. यामुळे उत्पादन खर्च कमी होतो आणि पिकांच्या उत्पादनात वाढ होते. माती परीक्षणासाठी मातीचे नमुने कसे गोळा करावे हे या लेखात जाणून घेऊया. माती परीक्षणाचे महत्त्व […]
झिरो बजेट नैसर्गिक शेती/ Zero-Budget Natural Farming (ZBNF) हा शाश्वत शेतीचा एक पर्याय आहे, ज्यामध्ये रासायनिक खते व कीटकनाशकांवर अवलंब न राहता नैसर्गिक संसाधनांचा वापर करून उत्पादन घेण्यावर भर दिला जातो. पारंपरिक पद्धतींवर आधारित, ही पद्धत शेतकऱ्यांसाठी किफायतशीर असून पर्यावरणपूरक शेतीला चालना देते. झिरो बजेट नैसर्गिक शेती म्हणजे काय? झिरो बजेट नैसर्गिक शेती ही संकल्पना […]
भारतीय शेतीत आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करणे ही काळाची गरज आहे. कृषी तंत्रज्ञान पीक आणि पशुधनाचे संरक्षण करते, उत्पादनवाढीस चालना देते आणि शेतकऱ्यांना आत्मनिर्भर होण्यासाठी प्रेरित करते. खर्चिक वाटणारे तंत्रज्ञान दीर्घकालीन फायदे देऊ शकते आणि शाश्वत शेतीचा मार्ग मोकळा करते. शेतकऱ्यांसाठी हा केवळ आर्थिक नाही तर मानसिक समाधानाचा मार्ग आहे. आधुनिक तंत्रज्ञानाचा शेतीतील वापर कृषी तंत्रज्ञानाचा […]
शेताचे कुंपण हे शेतकऱ्यांसाठी पिके आणि पशुधनाचे संरक्षण करण्याचे महत्त्वाचे साधन आहे. हे वन्य प्राणी आणि अतिक्रमणापासून शेत सुरक्षित ठेवते, ज्यामुळे उत्पादनक्षमता सुधारते. जरी सुरुवातीचा खर्च अधिक असला तरी, दीर्घकालीन फायद्यांमुळे शेतकरी तो वसूल करू शकतात. कुंपणामुळे शेतकऱ्यांना शांतता आणि सुरक्षा मिळते, ज्यामुळे ते शेतीच्या इतर पैलूंवर लक्ष केंद्रित करू शकतात. कुंपण बसवण्यापूर्वी घेण्याच्या टप्प्यांचे […]
सेंद्रिय अंडी (Organic eggs) आणि सामान्य अंडी (Conventional eggs) यांमध्ये काही महत्त्वाचे फरक आहेत, ज्यामुळे त्यांच्या गुणवत्तेत आणि पोषणमूल्यात फरक होतो. सेंद्रिय अंडी म्हणजे काय? सेंद्रिय अंडी म्हणजे अशा कोंबड्यांच्या अंड्यांना म्हणतात, ज्यांना सेंद्रिय पद्धतीने वाढवले जाते. या कोंबड्यांना रासायनिक खतांशिवाय उगवलेल्या अन्नधान्यांचा आहार दिला जातो आणि त्यांना मोकळ्या जागेत फिरण्याची संधी मिळते. सेंद्रिय अंडी […]
मौर्य साम्राज्य (सुमारे 322–185 BCE) हे प्राचीन भारतातील एक महान साम्राज्य होते, ज्याची स्थापना चंद्रगुप्त मौर्याने केली आणि त्याचे शेवटचे शासक बृहद्रथ मौर्य होते. या काळात कृषी व्यवस्थेत महत्त्वपूर्ण सुधारणा आणि विकास घडवून आणले गेले. मौर्य काळातील कृषी तंत्रज्ञान, सिंचन व्यवस्थापन, पिकांची विविधता, आणि आर्थिक सुधारणा यांनी शेतकऱ्यांच्या जीवनात मोठे परिवर्तन घडवले. या लेखात, मौर्य […]
वर्तमान काळात तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात मोठी प्रगती होत आहे, ज्यामुळे शेतकर्‍यांच्या जीवनात सुधारणा घडवता येईल. यामध्ये चॅट-जीपीटी / ChatGPT हे एक महत्त्वाचे साधन आहे, जे शेतकर्‍यांना विविध प्रकारच्या सल्ला, माहिती व सहाय्य प्रदान करू शकते. चला तर मग, शेतकर्‍यांनी ChatGPT कसे वापरावे हे पाहूया. 1. ChatGPT म्हणजे काय? ChatGPT हा एक अत्याधुनिक भाषा मॉडेल आहे जो […]
भारतीय कृषी संशोधन परिषद (ICAR) आणि महाराष्ट्र कृषी शिक्षण व संशोधन परिषद (MCAER) या दोन महत्त्वाच्या संस्थांबद्दल शेतकरी आणि विद्यार्थ्यांना माहिती असणे आवश्यक आहे. या लेखात, आपण या संस्थांचे उद्दिष्ट, इतिहास, त्यांनी केलेले कार्य आणि सामान्य नागरिक म्हणून आपण त्यांच्याशी कसे जोडलेले राहू शकतो, याबद्दल माहिती घेऊ. भारतीय कृषी संशोधन परिषद /The Indian Council of […]
सेंद्रिय शेती ही आधुनिक काळात वाढती लोकप्रियता मिळवणारी शेती पद्धती आहे. पर्यावरण पूरकता, आरोग्यवर्धक अन्न आणि शाश्वत विकास यासाठी सेंद्रिय शेतीचे महत्व वाढले आहे. परंतु, सेंद्रिय शेतीतही काही आव्हाने आहेत, ज्यांचा सामना करूनच शेतकऱ्यांना यश मिळवता येईल. या लेखात आपण सेंद्रिय शेतीतील आव्हाने, संधी, आणि या आव्हानांचा सामना कसा करावा हे जाणून घेऊ. सेंद्रिय शेतीतील […]
फर्टिगेशन हे खते आणि सिंचन यांचे मिश्रण आहे. फर्टीगेशनने सिंचन प्रणाली द्वारे थेट पिकांना पोषक द्रव्ये पोहोचविण्याची कार्यक्षम आणि प्रभावी पद्धत देऊन आधुनिक शेतीमध्ये क्रांती घडवून आणली आहे. या नाविन्यपूर्ण तंत्राने भारतासह जगभरातील शेतकऱ्यांमध्ये लोकप्रियता मिळवली आहे, जिथे ते पीक उत्पादन वाढविण्यासाठी आणि खतांच्या नुकसानास मर्यादित करण्यासाठी एक महत्त्वाचे तंत्र म्हणून उदयास आले आहे. फर्टिगेशन […]