मी काही डोक्याला ताप नाहीये – मी आहे पावसाचा संदेशवहक!
मित्रांनो, मला काहीजण “डोक्याला ताप” पक्षी म्हणतात, पण खरं सांगू का? मी तर असा खास पक्षी आहे जो पावसाची चाहूल देतो. चला, आज मी स्वतःबद्दल तुम्हाला सांगतो.
माझी ओळख
मराठीत मला पावश्या म्हणतात, इंग्रजीत Brain Fever Bird किंवा Common Hawk-Cuckoo, आणि माझं शास्त्रीय नाव आहे Hierococcyx varius.
माझं “ब्रेन फीव्हर” हे नाव कसं पडलं यामागे एक मजेशीर किस्सा आहे. पावसाळा सुरू होण्याआधी मी जोरजोरात “पेरते व्हा! पेरते व्हा!” असा आवाज काढतो. शेतकऱ्यांना यावरून पावसाची चाहूल लागते आणि ते आनंदाने पेरणीला सुरुवात करतात.
भारतभर फिरताना वेगवेगळ्या बोलीभाषांमध्ये माझ्या आवाजाचा वेगळा अर्थ घेतला जातो:
- हिंदी भाषिक मला पपीहा म्हणतात, कारण त्यांना माझा आवाज “पी-कहा, पी-कहा” असा वाटतो.
- बंगालमध्ये लोकांना मी “चोख गेलो” ओरडतोय असं वाटतं, त्यामुळे ते घाबरतात.
- आणि इंग्रजांना माझा आवाज “ब्रेन फीव्हर” असा वाटला, म्हणून त्यांनीच मला हे नाव दिलं!
पण मित्रांनो, मी खरंच तुमच्या डोक्याला ताप देतो का? अजिबात नाही! मी तर आहे तुमचा पावसाचा दूत!
मी कसा दिसतो?
मी कबुतराएवढ्या आकाराचा असतो, पण माझी शेपटी थोडी लांब असते. माझी पाठ करडी असते आणि पोटावर आडव्या पिंगट रेषा असतात. शेपटीवर तांबूस पट्टे असतात. डोळ्याभोवती असलेल्या पिवळ्या वर्तुळांमुळे मी एकदम स्टायलिश दिसतो – जसं डोळ्यांवर गॉगल लावल्यासारखं! आमच्यात नर मादीपेक्षा थोडा मोठा असतो.
मी कुठे सापडतो?
मी भारत, पाकिस्तान, नेपाळ, बांगलादेश, श्रीलंका, भूतान अशा देशांमध्ये आढळतो.
माझं घर कोणतं?
मी वड, पिंपळ, अंजीर अशा झाडांवर राहतो. झाडांची फळं, अळ्या, कीटक आणि अगदी केसाळ सुरवंटही माझं अन्न असतं. मला झाडांवर राहायला आवडतं आणि जमिनीवर फार कमी वेळा जातो. आणि हो – मला एकटेपणाही फार आवडतो!
माझं कुटुंब कसं असतं?
मार्च ते जुलै हा माझा विणीचा हंगाम असतो. माझी मादी कोकीळेसारखीच आपल्या अंड्यांची जबाबदारी स्वतः घेत नाही. ती सातभाई पक्ष्याच्या घरट्यात गुपचूप अंडी घालते. ही अंडी निळसर रंगाची असतात. सातभाई पक्षी ती अंडी स्वतःची समजून त्यांना उबवतो आणि पिलांचं पालनही करतो.
म्हणजेच आमचं पालनपोषण दुसऱ्याच्या मदतीने होतं – आम्ही आहोत खरे “फ्री बर्ड्स!”
काही मजेशीर गोष्टी:
- मी पावसाचा दूत म्हणून ओळखला जातो.
- माझा आवाज आणि वागणं पक्षी अभ्यासकांना नवे शोध देतो.
- माझ्या गाण्यांमुळे लोकप्रिय हिंदी गाण्यांमध्येही माझा उल्लेख होतो.
तर काय मित्रांनो, मी आहे ना एकदम खास! पुढच्या पावसाळ्यात पुन्हा भेटूच – तुमचाच लाडका पावश्या!
तुम्हाला अशा गमतीशीर, विज्ञानावर आधारित निसर्गकथा आवडतात का? मग, आमच्या बाल विभागात अधिक कथा शोधा.