महाराष्ट्र शासनाचा मुख्यमंत्री फेलोशिप कार्यक्रम हा राज्यातील तरुणांना सरकारी यंत्रणेत प्रत्यक्ष सहभागी होण्याची संधी देणारा एक अभिनव उपक्रम आहे. 2015 मध्ये तत्कालीन मुख्यमंत्री मा. देवेंद्र फडणवीस यांनी या कार्यक्रमाची सुरुवात केली होती. हा कार्यक्रम तरुण व्यावसायिकांचे उत्साह, नवविचार आणि तंत्रज्ञानज्ञान यांचा उपयोग प्रशासनात करण्यास मदत करतो. फेलोशिपच्या माध्यमातून तरुणांना शासकीय कार्यपद्धती, धोरणे आणि विकास प्रकल्प यांचा प्रत्यक्ष अनुभव मिळतो. महाराष्ट्र मुख्यमंत्री फेलोशिप कार्यक्रम 2025 (Maharashtra Chief Minister Fellowship Program 2025) साठी सर्व संबंधित माहिती या लेखात दिली आहे.
पात्रता (Eligibility)
मुख्यमंत्री फेलोशिप 2025 साठी अर्ज करणाऱ्यांसाठी पात्रता खालीलप्रमाणे:
- वय: अर्ज करण्याच्या अंतिम तारखेपर्यंत 21 ते 26 वर्षे (05.05.1999 ते 05.05.2004 यामधील जन्मतारीख असावी).
- शिक्षण: कोणत्याही शाखेतील पदवी प्रथम श्रेणीत (किमान 60%). उच्च शिक्षणाला प्राधान्य.
- अनुभव: किमान 1 वर्षाचा पूर्णवेळ अनुभव आवश्यक. इंटर्नशिप, अप्रेंटिसशिप किंवा स्व-उद्योजकता अनुभव गृहित धरला जाईल.
- भाषा: मराठी वाचन, लेखन व बोलणे अनिवार्य. हिंदी व इंग्रजीचे ज्ञान आवश्यक. संगणक व इंटरनेट हाताळणीचे ज्ञान अपेक्षित.
कार्यप्रोफाइल (Job Profile)
- फेलोजना जिल्हाधिकारी, मुख्य कार्यकारी अधिकारी (ZP) आदी कार्यालयांमध्ये नियुक्त केले जाईल.
- ते संबंधित अधिकाऱ्यांच्या मार्गदर्शनाखाली कार्य करतील.
- प्रकल्प नियोजन, धोरण रचना, अंमलबजावणी, मूल्यांकन अशा कामांमध्ये सहभागी होतील.
- एकाच प्रकल्पावर अथवा अनेक प्रकल्पांवर काम करण्याची संधी मिळेल.
- इतर फेलोजसोबत सहकार्य करून सामूहिक प्रकल्पांची मांडणी करण्याची संधीही उपलब्ध असेल.
कालावधी (Tenure)
फेलोशिपचा कालावधी 12 महिने (1 वर्ष) असून सर्व फेलोज एकाच दिवशी रुजू होतील.
मानधन (Remuneration)
फेलोशिपसाठी 2025 साठीचे मानधन अद्याप अधिकृतपणे जाहीर करण्यात आलेले नसले तरी, मागील फेलोशिप कार्यक्रमाच्या आकडेवारीनुसार निवड झालेल्या फेलोना दरमहा अंदाजे Rs. 61,500 इतके मानधन दिले जात होते. या रकमेमध्ये मासिक सन्मानधन, प्रवास भत्ता आणि निवास भत्ता यांचा समावेश होता. त्यामुळे 2025 साठीही यासमान किंवा अद्ययावत केलेले मानधन अपेक्षित आहे.
निवड प्रक्रिया (Selection Process)
मुख्यमंत्री फेलोशिप 2025 साठी निवड प्रक्रिया दोन टप्प्यांमध्ये होईल:
टप्पा 1:
- ऑनलाइन चाचणी:
- बहुपर्यायी प्रश्नांची परीक्षा (Objective Type)
- कालावधी: 60 मिनिटे
- माध्यम: इंग्रजी (शक्य असल्यास प्रश्नांची मराठी भाषांतर उपलब्ध असेल)
परीक्षेचे स्वरूप:
| विषय | प्रश्नांची संख्या | तपशील |
| सामान्य ज्ञान | 50 | चालू घडामोडी, सामाजिक मुद्दे, भारत व महाराष्ट्राशी संबंधित प्रश्न |
| बुद्धिमत्ता | 10 | तर्कशक्ती आणि विचार क्षमता |
| इंग्रजी भाषा | 10 | व्याकरण व वाक्यरचना |
| मराठी भाषा | 5 | व्याकरण आणि लेखनकौशल्य |
| माहिती तंत्रज्ञान | 10 | Windows 7, MS Office 2010, Internet |
| गणितीय क्षमता | 15 | अंकगणित, बीजगणित, भूमिती, आकडेमोड |
- एकूण गुण: 100
- या टप्प्यात सर्वाधिक गुण मिळवणारे 210 उमेदवार पुढील टप्प्यासाठी निवडले जातील.
टप्पा 2:
- निबंध लेखन: निवड झालेल्या उमेदवारांना 3 निबंध सादर करावे लागतील (मराठी, हिंदी किंवा इंग्रजीमधून).
- मुलाखत: सर्व 3 निबंध सादर केलेल्या उमेदवारांनाच मुलाखतीस बोलावले जाईल.
- अंतिम निवड:
- ऑनलाइन परीक्षेचे गुण (100 पैकी) गुण रूपांतरण करून 30 गुण
- निबंध लेखन: 20 गुण
- मुलाखत: 50 गुण
- एकूण: 100 गुणांच्या आधारे अंतिम 60 फेलो निवडले जातील.
टीप: निवड झालेल्या उमेदवारांनी मुलाखतीच्या वेळी मूळ कागदपत्रे आणि त्यांचे छायाप्रत सादर करणे आवश्यक आहे. प्रवास किंवा इतर कोणताही खर्च शासनाकडून परत मिळणार नाही.
अर्ज प्रक्रिया (How to Apply)
- mahades.maharashtra.gov.in या संकेतस्थळाला भेट द्या.
- फेलोशिप 2025 साठी ऑनलाइन नोंदणी करा.
- आपली माहिती व आवश्यक कागदपत्रांची माहिती भरावी.
- Rs.500/- इतके अर्ज शुल्क ऑनलाइन पद्धतीने भरा.
- अर्ज सबमिट करा.
प्रशिक्षण आणि अभ्यासक्रम
- IIT मुंबईच्या सहकार्याने तयार करण्यात आलेल्या सार्वजनिक धोरणावरील अभ्यासक्रमात सहभागी होणे बंधनकारक आहे.
- ऑन-कँपस आणि ऑनलाइन प्रशिक्षण दिले जाईल.
- अभ्यासक्रम पूर्ण करणाऱ्यांनाच फेलोशिप पूर्णता प्रमाणपत्र दिले जाईल.
- याशिवाय, विविध क्षेत्रातील तज्ज्ञांशी संवाद, संस्था भेटी, व मार्गदर्शन कार्यक्रम आयोजित केले जातील.
भविष्यातील करिअर संधी
- सार्वजनिक धोरण, प्रशासन, सिव्हिल सेवा, सामाजिक संस्था, व्यवस्थापन व सल्लागार सेवा यामध्ये करिअर संधी उपलब्ध होतात.
- फेलोशिपमुळे नेतृत्वगुण, संवादकौशल्य, व्यवस्थापन व विश्लेषणात्मक विचारसरणी यांचा विकास होतो.
- अनेक फेलो फेलोशिपनंतर यशस्वीरीत्या यूपीएससी (UPSC), एमपीएससी (MPSC) व इतर स्पर्धा परीक्षांमध्ये यश मिळवतात.
मुख्यमंत्री फेलोशिप 2025 ही एक अशी संधी आहे जी तरुणांना शासनाच्या कामकाजात प्रत्यक्ष सहभागी होण्याचा अनुभव देते, तसेच समाजात सकारात्मक बदल घडवण्यासाठी त्यांना सजग बनवते. विशेषतः ग्रामीण भागातील प्रशासकीय यंत्रणा, योजनांची अंमलबजावणी आणि विकास प्रकल्पांमध्ये प्रत्यक्ष सहभागी होण्याची संधी या फेलोशिपद्वारे मिळते.
सार्वजनिक सेवा क्षेत्रात करिअर घडवण्याची इच्छा असलेल्या तरुणांसाठी ही सुवर्णसंधी आहे.