भारतात शेतीच्या विविध पद्धतींबाबत चर्चा सातत्याने होत असते. सेंद्रिय शेती (Organic Farming) आणि चांगल्या कृषी पद्धती (Good Agricultural Practices – GAP) या दोन्ही शेती पद्धती शाश्वत शेतीला चालना देणाऱ्या आहेत. मात्र, भारतीय शेतकऱ्यांसाठी कोणता पर्याय अधिक फायदेशीर ठरू शकतो? या लेखात या दोन्ही संकल्पनांबाबत सविस्तर चर्चा करू आणि योग्य निवडीसाठी मार्गदर्शन करू. सेंद्रिय शेती म्हणजे […]
जैविक शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी योग्य बाजारपेठ शोधणे आणि उत्पादनाला चांगली किंमत मिळवणे मोठे आव्हान असते. जैविक उत्पादनांसाठी जास्त मेहनत आणि संसाधने लागतात, त्यामुळे त्यांची किंमतही तुलनेत जास्त असते. मात्र, बाजारात कमी दरात सहज उपलब्ध असलेल्या पारंपरिक उत्पादनांसमोर जैविक उत्पादन विकणे कठीण जाते. विशेषतः नाशवंत उत्पादन वेळेवर विकणे महत्त्वाचे असते, अन्यथा नुकसान होऊ शकते. म्हणूनच, शेतकऱ्यांनी […]
हिरवळीचे खत (Green manure) म्हणजे शेतीसाठी निसर्गाचा अनमोल वरदान! मातीची सुपीकता वाढवण्यासाठी विशिष्ट पिके शेतीत पेरली जातात आणि त्यानंतर ती जमिनीत मिसळली जातात, ज्यामुळे जमिनीतील सेंद्रिय पदार्थ वाढतात आणि उत्पादनक्षमतेत मोठी वाढ होते. हे तंत्र केवळ पर्यावरणपूरकच नाही, तर कमी खर्चिक आणि दीर्घकालीन फायदे देणारेही आहे. या लेखात आपण हिरवळीच्या खतांचे विविध प्रकार, फायदे, तसेच […]
बायोचार (Biochar) हा सेंद्रिय पदार्थ आहे जो उच्च तापमानात आणि ऑक्सिजनशिवाय (Pyrolysis प्रक्रियेद्वारे) जैविक अवशेष जळवल्यानंतर तयार होतो. मातीच्या सुपीकतेसाठी आणि हवामान बदलावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी बायोचार एक प्रभावी उपाय मानला जातो. प्राचीन काळी दक्षिण अमेरिकेतील अमेझॉन जंगलात “टेरा प्रेटा” (Terra Preta) म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या सुपीक जमिनीत बायोचारचा उपयोग केला जात असे. टेरा प्रेटा (Terra Preta) […]
झिरो बजेट नैसर्गिक शेती/ Zero-Budget Natural Farming (ZBNF) हा शाश्वत शेतीचा एक पर्याय आहे, ज्यामध्ये रासायनिक खते व कीटकनाशकांवर अवलंब न राहता नैसर्गिक संसाधनांचा वापर करून उत्पादन घेण्यावर भर दिला जातो. पारंपरिक पद्धतींवर आधारित, ही पद्धत शेतकऱ्यांसाठी किफायतशीर असून पर्यावरणपूरक शेतीला चालना देते. झिरो बजेट नैसर्गिक शेती म्हणजे काय? झिरो बजेट नैसर्गिक शेती ही संकल्पना […]
सेंद्रिय शेती ही आधुनिक काळात वाढती लोकप्रियता मिळवणारी शेती पद्धती आहे. पर्यावरण पूरकता, आरोग्यवर्धक अन्न आणि शाश्वत विकास यासाठी सेंद्रिय शेतीचे महत्व वाढले आहे. परंतु, सेंद्रिय शेतीतही काही आव्हाने आहेत, ज्यांचा सामना करूनच शेतकऱ्यांना यश मिळवता येईल. या लेखात आपण सेंद्रिय शेतीतील आव्हाने, संधी, आणि या आव्हानांचा सामना कसा करावा हे जाणून घेऊ. सेंद्रिय शेतीतील […]
तुम्हाला सेंद्रिय शेतीमध्ये रस आहे का? सेंद्रिय शेती हा हानिकारक रसायने किंवा कृत्रिम खतांचा वापर न करता पिके वाढवण्याचा आणि प्राण्यांचे संगोपन करण्याचा पर्यावरणपूरक मार्ग आहे. तुम्ही नुकतेच सुरुवात करत असाल किंवा अनुभवी शेतकरी असाल, हा लेख तुम्हाला तुमच्या सेंद्रिय शेतीचा प्रवास सुरू करण्यात मदत करण्यासाठी मार्गदर्शन करेल. तर, चला सुरुवात करूया. 1. मूलभूत गोष्टी […]
अलिकडच्या वर्षांत, भारतामध्ये सेंद्रिय शेतीमध्ये (Organic agriculture) वाढ होत आहे. पण सेंद्रिय शेती म्हणजे नेमके काय आणि ती शेतकरी आणि ग्राहकांमध्ये सारखीच का लोकप्रिय होत आहे? चला सेंद्रिय शेतीच्या जगाचा शोध घेऊया आणि भारतीय संदर्भात त्याचे महत्त्व जाणून घेऊया. सेंद्रिय शेती म्हणजे काय? सेंद्रिय शेती हा शेतीसाठी पर्यावरणास अनुकूल आणि टिकाऊ दृष्टीकोन आहे जो पिके […]