आज आरोग्य आणि पोषण या विषयांमध्ये लोकांचा रस झपाट्याने वाढत आहे. या प्रवाहात “व्हे प्रोटीन”/ (Whey Protein) हा शब्द अनेकदा ऐकायला मिळतो , पण आपल्यापैकी अनेकांना अजूनही व्हे प्रोटीन म्हणजे नेमकं काय, ते कशासाठी वापरलं जातं, आणि ते कसं वापरावं, याची नीट माहिती नाही. या लेखात आपण व्हे प्रोटीनची म्हणजे काय, उपयोग, फायदे, आणि बाजारातील […]
आपण भारतात कुठेही गेलो, तरी बहुतांश ठिकाणी विहिरींचा आकार गोलसरच आढळतो. मग ती पारंपरिक विहीर असो, बोअरवेल असो, किंवा गावातील जुन्या विहिरी – सर्वच ठिकाणी एक सामान्य गोष्ट दिसते, ती म्हणजे विहिरीचा गोलाकार आकार. हे जाणीवपूर्वक होतं का? का विहिरी कधीच चौकोनी किंवा आयताकृती बांधल्या जात नाहीत? या प्रश्नाचं उत्तर विज्ञान, स्थापत्यशास्त्र आणि व्यवहारिक अनुभव […]
आजच्या काळात भारतात अनेक जुनी वाहने रस्त्यावर धावत आहेत जी प्रदूषण वाढवतात आणि भीतीदायक बनतात. अशा पार्श्वभूमीवर भारत सरकारने मार्च २०२१ मध्ये वाहने स्क्रॅप करण्यासाठी Vehicle Scrappage Policy 2021 जाहीर केली. या धोरणानुसार ग्राहकांना जुने वाहन स्क्रॅप केल्यावर नवीन वाहन खरेदीवर राष्ट्रीय व राज्य पातळीवर प्रोत्साहने दिली जातात महत्त्वाच्या तारीखा – धोरणाची अंमलबजावणी वेळापत्रक वाहन […]
शेतीमध्ये चांगले उत्पादन मिळवण्यासाठी जमिनीची सुपीकता टिकवणे आणि पिकांना आवश्यक पोषणद्रव्ये योग्य प्रमाणात पुरवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यासाठी खतांचा वापर अपरिहार्य ठरतो. पण खतांचे प्रकार समजून घेणे आणि योग्य निवड करणे हे शाश्वत आणि लाभदायक शेतीसाठी अत्यंत गरजेचे आहे. या लेखात आपण खतांचे चार मुख्य प्रकार आणि त्यांचे फायदे-तोटे सविस्तरपणे पाहणार आहोत, तसेच द्रव आणि […]
“No R, No Fish” – ही इंग्रजीतील एक जुनी म्हण, जी वरवर पाहता फारशी लक्ष वेधून घेत नाही. पण जरा खोलात गेलं की लक्षात येतं, की ही चार शब्दांची म्हण मानवाच्या आहारसुरक्षेपासून ते पर्यावरणसंवर्धनापर्यंत अनेक गोष्टी सांगून जाते. या म्हणीचा अर्थ असा की – ज्या महिन्यांच्या इंग्रजी नावात ‘R’ नाही (उदा. May, June, July, August) […]
तुम्ही कल्पना करू शकता का, एक अशी गुहा जी पृथ्वीवरील सर्व महत्त्वाच्या पिकांच्या बियाण्यांचं कोट्यवधी नमुन्यांसह संरक्षण करते? ती देखील उत्तर ध्रुवाच्या जवळ, बर्फाच्छादित पर्वतात! स्वाल्बार्ड जागतिक बिया भंडार (Svalbard Global Seed Vault) म्हणजे असाच एक अद्भुत जागतिक खजिना — जो आपली अन्नसुरक्षा भविष्यासाठी सुरक्षित ठेवतो. या लेखात आपण जाणून घेणार आहोत: स्वाल्बार्ड जागतिक बिया […]
तुम्ही केकवर लालसर, चमकदार चेरी पाहिलं आहे का? आईस्क्रीम, केक किंवा खास करून पानामध्ये ठेवलेली “गोड चेरी” तुम्हाला आठवतेय ना? पण खरं सांगू का, ही “चेरी” म्हणजे खरं चेरी फळ नसून, आपल्याच मातीत उगम पावणारं एक स्थानिक फळ आहे – करवंद किंवा करवंट! हे ऐकून तुम्हाला आश्चर्य वाटलं ना? चला, या गोड आणि चमकदार फळामागची […]
भारतातील बहुतांश शेतकरी छोटे व मध्यम आहेत आणि त्यांच्याकडे काढणीपश्चात साठवणूक (post-harvest storage ) करण्याची सोय फारच मर्यादित आहे. शेतमालाची बाजारात नेण्याची घाई, योग्य दर न मिळणे, वीजेचा अभाव आणि महागड्या कोल्ड स्टोरेज (cold storage) ची अनुपलब्धता ही ही सगळी कारणं मिळून दरवर्षी ३० ते ३५% फळे व भाजीपाला वाया जातात (संदर्भ: ICAR). या पार्श्वभूमीवर […]
संत्रा लागवडीत आरोग्यदायी आणि रोगमुक्त रोपांची निवड अत्यंत महत्त्वाची आहे. योग्य रोपांपासून सुरुवात केल्यास उत्पादन वाढते आणि दीर्घकालीन आर्थिक लाभ मिळतो. नागपूर संत्रा / स्वीट ऑरेंज लागवडीसाठी सेंट्रल सिट्रस रिसर्च इन्स्टिट्यूट (CCRI), नागपूर आणि खाजगी नर्सरी या दोन्ही पर्यायांमधून रोपे खरेदी करता येतात. परंतु योग्य निर्णय घेण्यासाठी काही महत्त्वाच्या बाबींचा विचार करावा लागतो. १. सेंट्रल […]
एकदा एका जंगलात एक मोठा हत्ती निवांत चालत होता. इतक्यात एका छोट्याशा मुंगीने त्याला चावलं… आणि त्या एका चाव्याने इतका मोठा गोंधळ उडाला की हत्ती थरथरला आणि आजूबाजूचं जंगल हादरलं! हत्ती गडगडला खरा, पण त्याच वेळी इतर प्राणीही थक्क झाले — इतकीशी मुंगी आणि एवढा परिणाम? तेव्हापासून जंगलातील मुंग्यांची एक खास ओळख तयार झाली — […]