कल्पना करा, एखाद्या शनिवार-रविवारी शहरातील कुटुंब शेतावर येतं, सकाळी पक्ष्यांच्या आवाजाने उठतं, दुपारी पिठलं-भाकरी खातं, आणि संध्याकाळी गावकऱ्यांसोबत शेकोटीजवळ बसून गप्पा मारतं. हीच आहे “फार्म स्टे (Farm Stay)” ची जादू — साधेपणातला आनंद आणि निसर्गाशी नव्याने जोडला जाण्याचा अनुभव. आज ग्रामीण पर्यटन आणि शेतीपूरक उद्योग यांचा संगम म्हणजेच “फार्म स्टे व्यवसाय”. महाराष्ट्र सरकारच्या पर्यटन धोरण […]
भारतीय शेतकऱ्यांसाठी कडूलिंब म्हणजे फक्त झाड नाही — ते आपल्या शेतीचं आणि संस्कृतीचं प्रतीक आहे. जवळजवळ प्रत्येक गावात, मंदिराजवळ किंवा शेताच्या कडेला एक कडूलिंबाचं झाड असतंच. जुन्या पिढ्या म्हणायच्या — “कडूलिंबाचं पान तोंडात ठेवलं की रोग जवळ येत नाही.” आज विज्ञान सांगतंय की, त्या पानांमध्ये खरंच कीटकांपासून संरक्षण देणारे घटक असतात. आज रासायनिक कीटकनाशकांचा अति […]
लडाखचं नाव ऐकलं की आपल्याला आठवतात बर्फाच्छादित पर्वत, निळसर आकाश आणि हिमनद्यांचे भव्य दृश्य. अनेकांना वाटतं की इतकं थंड प्रदेश म्हणजे पाण्याची काही कमतरता नसावी. पण प्रत्यक्षात लडाख हे “थंड वाळवंट (Cold Desert)” आहे. येथे हवामान अत्यंत कोरडे असून, वार्षिक पर्जन्यमान १०० मिमी पेक्षा कमी आहे (IJSART, 2020). थंडी एवढी की हिवाळ्यात -२० अंशांपर्यंत तापमान […]
भारत हा जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा बटाटा उत्पादक देश आहे. दरवर्षी देशात ५ कोटी टनांहून अधिक (सुमारे ६० दशलक्ष टन) बटाट्यांचे उत्पादन होते. हा प्रचंड माल प्रामुख्याने टेबल बटाटा म्हणून वापरला जातो. परंतु, टेबल बटाट्यांमध्ये पाणी व साखरेचे प्रमाण जास्त असल्याने त्यांचा फ्रेंच फ्राईज (French Fries) किंवा चिप्ससाठी (Potato Chips) वापर केल्यास रंग पटकन तपकिरी होतो […]
शेतीत पाणी पुरवण्यासाठी- ठिबक सिंचन चालवण्यासाठी, विहिरीतील मोटार पंपासाठी आणि धान्य-भाजीपाल्याची प्रक्रिया करण्यासाठी वीजेचे महत्त्व अनन्यसाधारण आहे. महाराष्ट्रासारख्या कृषिप्रधान राज्यात वीज ही शेतीच्या उत्पादनक्षमतेशी थेट जोडलेली आहे. म्हणूनच शेतीतील वीज वापर किती आहे, त्यातील आव्हाने कोणती आहेत आणि पुढे काय दिशा घ्यायला हवी, हे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. महाराष्ट्रातील वीजविक्री आणि कृषी वीज वापर महावितरणच्या […]
आजकाल बाजारात खपली गहू (Emmer Wheat / Triticum dicoccon) हे नाव खूप गाजत आहे. आरोग्याविषयी जागरूक लोक याकडे आकर्षित होत आहेत. “सुपरफूड”, “डायबेटिकसाठी आदर्श धान्य”, “प्राचीन काळापासून वापरले जाणारे चमत्कारिक धान्य” असे अनेक दावे जाहिरातींमधून ऐकायला मिळतात. किंमतही सामान्य गव्हापेक्षा अनेक पटीने जास्त असते. मात्र खपली गहू (Emmer Wheat) म्हणजे नक्की काय? त्याचा इतिहास, जैविक […]
भारतातील ग्रामीण समाज अजूनही अनेक मूलभूत आव्हानांशी झगडतो आहे – अपुरं शिक्षण, आरोग्य सुविधा, रोजगाराच्या मर्यादित संधी आणि असुरक्षित उत्पन्न. सरकारी योजना व धोरणं मदत करतातच, पण त्यांचा परिणाम अनेकदा धीमा किंवा अपुरा ठरतो. अशा परिस्थितीत खाजगी परोपकारी उपक्रम महत्वाची भूमिका बजावतात. अज़ीम प्रेमजी (Azim Premji), IT उद्योगातील यशस्वी उद्योजक आणि विप्रो (Wipro) चे संस्थापक, […]
भारतामध्ये दुष्काळ ही केवळ नैसर्गिक आपत्ती नाही; ती सामाजिक व आर्थिक परिणाम घडवणारी गंभीर परिस्थिती आहे. दुष्काळ आल्यास शेतकऱ्यांचं जीवन, पिकांची सुरक्षितता आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्था मोठ्या प्रमाणात प्रभावित होते. अशा वेळी शेतकऱ्यांना सरकारच्या मदतीची गरज भासते. म्हणूनच दुष्काळ औपचारिकपणे जाहीर करणं अत्यंत महत्त्वाचं असतं, कारण त्यानंतरच मदत आणि दिलासा योजना कार्यान्वित होतात. त्यामुळे दुष्काळाची व्याख्या, […]
गेल्या काही महिन्यांपासून सोशल मीडियावर आणि ग्राहकांमध्ये एकच चर्चा आहे — E20 पेट्रोल आलंय, पण यामुळे माझ्या गाडीचं माईलेज (Mileage) कमी होईल का? जुन्या इंजिनवर काही दुष्परिणाम तर नाहीत ना? भारत सरकारच्या इथेनॉल मिश्रण कार्यक्रम (Ethanol Blending Programme (EBP) मुळे हा प्रश्न अगदी घराघरात पोहोचला आहे. आधीच्या लेखात आपण भारताची इथेनॉल (Ethanol) उत्पादनातील वाटचाल, जागतिक […]
शहरातील दगदग, गोंगाट आणि धावपळीच्या जीवनातून जेव्हा आपण थोड्या वेळासाठी सुटका शोधतो, तेव्हा मनाला एकच हवं असतं – शांत निसर्गाच्या सान्निध्यात काही दिवस घालवणं. अशा वेळी फार्म स्टे (Farm Stay) हा उत्तम पर्याय ठरतो. फार्म स्टे म्हणजे शेतात राहण्याची केवळ व्यवस्था नाही, तर शेती, निसर्ग आणि स्थानिक संस्कृतीचा अनुभव आहे. पायाखाली ओलसर मातीचा स्पर्श, सकाळी […]